ඉතා අඳුරු ප්‍රදේශයක සිට සඳ නොමැති දිනක රාත්‍රී අහස නිරීක්ෂණය කරන ඔබට අහස හරහා වැටී ඇති, කිරි සුදු පාටින් දුබල ලෙස බබලන ක්ෂීරපථය මධ්‍යය දැක ගත හැකිය. ක්ෂීරපථය යනු අප අයත් වන මන්දාකිනියයි. පුරාණ ග්‍රීක ජාතිකයන් මෙය “ගැලේක්සියස් කික්ලොස්” හෙවත් “ක්ශීර කවය” ලෙස නම් කලහ. මන්දාකිනියක් හැඳින්වීමට යොදා ගන්නා “ගැලෙක්සි” යන වදන සහ අපගේ මන්දාකිනිය…
ඔබ කසල බඳුනකට දමන ප්ලාස්ටික් බෝතලය තව වසර සියයකට පසුත් ගොඩකළ ඉඩමක හෝ සාගරයේ පාවෙමින් පවතිනු ඇත. තව වසර සියයකින් පෘටිවිය කොයි අකාරයේන් වෙනස් වී පවතීද යන්න කිසිවකුට නිශ්චිත ව කිව නොහැක. නමුත් අප දන්නා පරිදි ප්ලාස්ටික් බෝතලය නම් එලෙසින්ම ප්ලාස්ටික් බෝතලයක් ලෙස පවතිනු ඇත. මෙසේ සිදුවීම වැළැක්වීමට අපට කල හැකි දේ මොනවාද? අපට විශ්වය…
අපේ විශ්වයට සමාන තවත් විශ්වයක් පිලියල කර ගැනීමට කැමතිද? ඔබට අවශ්‍ය ද්‍රව්‍ය පහත දැක්වේ හයිඩ්‍රජන් කෝප්ප 3ක් හීලියම් කෝප්ප 1 ඇඹරූ ලිතියම් බෙරේලියම් ස්වල්පයක් දැන් මෙම අමුද්‍රව්‍ය සියල්ල අතිශයින්ම කුඩා ගෝලයක් වනතුරු අඹරා මහ පිපුරුම සිදුවන තුරු ආරක්‍ෂිත දුරකින් රැඳී සිටින්න. මෙය විශ්වයේ අමුද්‍රව්‍ය වට්ටෝරුවයි. ආරම්භයේදී එය නිර්මාණය වී පැවතුන මුලද්‍රව්‍ය වන්නේ ඉහත සඳහන් කල…
තාරකා විශාල සංඛ්‍යාවක් එක් වී මන්දාකිනි නිර්මාණය වේ. මන්දාකිණි තුල තාරකා බිලියන සංඛ්‍යාවක් පවතින අතර ඊට අමතරව අන්තරීක්ෂ දුවිලි හා වෙනත් ද්‍රව්‍ය රැසක් ද අඩංගු වේ. තාරකා එක්වී මන්දාකිණියක් නිර්මාණය වන්නේ කිලිටු රෙදි ගොඩ ගැසූ රෙදි පොට්ටනියක් සෑදෙන ආකාරයට නම් නොවේ. මන්දාකිනි නිශ්චිත හැඩයක් හා පිළිවෙලකට සැකසෙන්නේ මනා පිළිවෙලකට නමා තැන්පත් කල ඇඳුම් තොගයක් පරිද්දෙනි.…
තරු සිය දහස් ගණනක් එක්වීමෙන් මන්දාකිනි නිර්මාණය වීම සිදුවේ. නමුත් ඔබ දන්නවාද ඒවා කුඩා මන්දාකිනි ගිල දමා තව තවත් විශාල වනබව? තාරකා විද්‍යාඥයන් එසේ සිදු වේ යැයි විශ්වාස කලත් එය ඔප්පු කර ගැනීම තරමක් අපහසු වුණා. කුඩා මන්දාකිණියක් ගිල ගත් පසු එවැන්නක් තිබුනාද යන්න ගැන කිසිදු සාක්ෂියක් ඉතිරි වන්නේ නැහැ. එය හරියට පොකුණකට විසි කල…
ඉහතින් පෙන්වා ඇති රූපයෙහි අනුව , බැලුබැල්මට අපගේ ක්ෂිරපත මන්දාකිනිය පැතලි තැටියක් යි සිතිය හැකිය. නමුත් වර්තමානයේ තාරකා භෞතික විද්‍යා විද්වතුන්ට අනුව නම් ඒ මතය වෙනස් කිරීමට සිදු වෙයි. ඒ මන්ද යත් ඔවුන් විසින් පේනවා දෙන නවතම සොයා ගැනීම් වලට අනුව, අපේ මන්දාකිනියට රැළිති 4ක් වත් අවම වශයෙන් පවතී, මේවා මගින් රැලිකරන ලද කාඩ්බෝඩ් ආකාරයක්…
තරු පුවත් 