නසා හි ටෙස් (TESS-Transiting Exoplanet Survey Satellite) මෙහෙයුමෙහි දත්ත මගින් හඳුනාගත් ආලෝක වර්ෂ 100ක පමණ දුරකින් පිහිටි TOI 700 පද්ධතියේ TOI-700e ග්‍රහලොව පෘතුවියේ විශාලත්වයට 95%ක් ආසන්න ලෙස සමාන බවත් එය එහි මවු තාරකාව වටා ජිවින්ට හිතකර පරිසර තත්වයක් පිහිටීමට තරම් දුරකින් පරිබ්‍ර්හමනය වන බවත් ඔවුන් පවසනවා. එමෙන්ම එම ග්‍රහලොව මතුපිට ද්‍රව ජලය බොහෝදුරට පැවතීමට ඉඩ…
මිනිසාට මේ වනවිට නිරීක්ෂණය කිරීමට හැකිවී ඇති පැරණිතම මන්දාකිණි මේ වනවිට වෙබ් දුරේක්ෂය (James Webb Space Telescope – JWST) භාවිතයෙන් නිරීක්ෂණය කෙරෙමින් තිබෙනවා. මෙම මන්දාකිනි මහා පිපුරුමෙන් වසර මිලියන 400කට පමණ පෙර ඇතිවූ ඒවා වියහැකි බවත් ඒවායේ ආලෝකය අප වෙත ළඟාවීමට වසර බිලියන 13.4 පමණ කාලයක් ගතවනබවත් පර් යේෂකයින් පවසනවා. මෙම පර් යේෂණ සඳහා NIRCam…
ස්වීඩනයේ ලුන්ඩ් විශ්වවිද්‍යාලයේ පර්යේෂණයකට අනුව ක්ෂිරපථයේ පිටත තැටියේ අකාශ වස්තුවල යම්කිසි වූ චලනයක් සිදුවී ඇතිබව නිරීක්ෂණය කර තිබෙනවා. ලුන්ඩ් නිරීක්ෂනාගාරය (Lund Observatory) සහ ගයියා (Gaia) චන්ද්‍රිකා දුරේක්ෂය භාවිතයෙනි. එහිදී එම ආකාශ වස්තුන් ගේ චලනය ඉහල පහල යාමක් ලෙස වාර්තා වී ඇති බවත් එය ගල් කැටයක් වතුර පිරි පොකුණකට දැමුවිට ඇතිවන චලන රටාවට සමාන බවත් ඔවුන්…
කාලයක පටන් තාරකා විද්‍යාඥයන් විසින් සිදුකල පරේයේෂණයක තොරතුරු මේ වනවිට නාසා ආයතනය විසින් ඉදිරිපත් කර තිබෙනවා. ඒ අප සිටින සෞරග්‍රහ මණ්ඩලයේ දිස්වන අත්භූත ආලෝකයක් පිළිබඳවයි. එය ඔවුන් නිරීක්ෂණය කර ඇත්තේ ක්ෂිතිජයේ සිට නැගෙන මලානිකව විහිදුනු ආලෝක ධාරාවක් ලෙසයි. පර්යේෂණ වලට අනුව දැක්වෙන්නේ සෞරග්‍රහ මණ්ඩලය මධ්‍යයේ සිට ප්ලුටෝ ග්‍රහයා දක්වා පැතිර ඇති දුහුවිලි වලාවක් ඇතිබවත්, එයින්…
හබල් දුරේක්ෂයේ ඇති පරීක්ෂණ සඳහා වූ අධි තාක්ෂණික කැමරාව (Advanced Camera for Surveys – ACS) සහ ග්‍රහලෝක සඳහා වූ අධි පරාස කැමරාව (Wide Field Planetary Camera 2 – WFPC2) භාවිතයෙන් ලබාගත් තවත් හරි අපූරු ජායාරූපයක් මේ වන විට නාසා ආයතනය විසින් මුදාහැර තිබෙනවා ඒ NGC6530 ලෙස නම්කර ඇති තාරකා ගොනුවේය (open cluster). එහි ඉතා පැහැදිලිව…
අයිස් වලින් වැසුණු ග්‍රහලොවක් ලෙස සැලකෙන බ්‍රහස්පතිගේ යුරෝපා (Europa) චන්ද්‍රයා ගේ මෙතෙක් ලබාගෙන ඇති සමීපතම ජයාරූප පෙළක් නාසා ආයතනය විසින් එළිදක්වා තිබෙනවා. එම ජයාරූප ලබාගෙන ඇත්තේ ජූනෝ (Juno) චන්ද්‍රිකාව භාවිතයෙනි. ඒ එහි ගමන්මගෙහිදී එම චන්ද්‍රයාට වඩාත්ම ආසන්නයෙන් ගමන්කල මොහොත වන මෙම සැප්තැම්බර් මස 29 වන දිනය. එමන්ම මෙම ජයාරූප 2000 වසරේදී ගැලීලියෝ චන්ද්‍රිකාවෙන් ලබාගත් ජයාරූප…
2022 සැප්තැම්බර් මසදී ක්‍රියාත්මක කිරීමට නියමිතව තිබුණු ලුනා-25 (Luna-25) රුසියානු සඳ මෙහෙයුම 2023 වසරේදී ක්‍රියාත්මක කරන බව රුසියානු අභ්‍යවකාශ ඒජන්සිය විසින් වාර්තා කර තිබෙනවා. මිට LUNA-26 ඔබිටරයට සහ LUNA-27 රෝවරය භාවිත කෙරෙනු ඇත.මෙහෙයුම කල්දැමීමට හේතුව ලෙස ඔවුන් වාර්තා කර ඇත්තේ රෝවරය ගොඩබස්වන යාන්ත්‍රණයේ ඇති වේග සහ දුර මැනගන්නා සංවේදකවල අඩු ක්‍රියාකාරිත්වයක් වාර්තා වීමයි. Luna-25 මෙහෙයුමේදී…
2024 වසරේදී අන්තර්ජාතික අභයකාශ මධ්‍යස්ථානය වෙත “මීරා” (MIRA – Miniaturized in vivo Robotic Assistant) ලෙස හැඳින්වෙන කුඩා රොබෝව ගුවන් ගතකර බව පර්යේෂකයින් විසින් වාර්තා කර තිබෙනවා. ඒ ශුන්‍ය ගුරුත්ව තත්වයන් යටෙතේ දුරස්ථ පාලක ශල්‍යකර්ම සිදුකිරීම පිළිබඳව පර්යේෂණ සිදුකිරීමටයි. මිට මුලික හේතුව ලෙස ඔවුන් දක්වා ඇත්තේ අභ්‍යවකාශයේ පර්යේෂණ වල නියුතු ගගනගාමින්ගේ හදිසි වෛද්‍ය ප්‍රතිකාර සිදුකිරීමට ඇති…
අභ්‍යවකාශ කාලගුණ නිරීක්ෂකයින් අගෝස්තු 27 සහ අගෝස්තු 29 දින අතර ප්‍රබල සූර්ය කුනාටු මාලාවක් නිරීක්ෂණය කර තිබු අතර එවා M8 තත්වයේ පැවති බව ඔවුන් වාර්තා කර තිබෙනවා. M පන්තියේ සූර්ය කුනාටු මධ්‍යස්ථ තත්වයේ සූර්ය කුනාටු ලෙස සැලකේ. නමුත් මෙහි විකිරණ මගින් කෙටි රේඩියෝ තරංග අවහිරවීම් සිදුවියහැකි අතර ගගනගාමින්ට හානිදායක වියහැක. මිට පෙර ආසන්න දිනවලදී සුර්යාගේ…
2014 වසරේ දී NASA ආයතනයේ ගලේක්ස් (GALEX) හෙවත් ගැලැක්සි ක්‍රියාකාරිත්ව නිරීක්ෂකය (Galaxy Evolution Explorer) ලෙස නම්කරන ලද අභ්‍යවකාශ දුරේක්ෂය භාවිතයෙන් පර්යේෂකයින් පිරිසක් විසින් ස්වරුපයෙන් බොහෝ වෙනස් හැඩයක් සහිත වූ ආකාශ වස්තුවක් නිරීක්ෂණය කර තිබුණි. එයින් නිකුත් කල දෘශ්‍ය ආලෝකය බොහෝ අවම මට්ටමක පැවතුනි. මධ්‍යයේ තරකාවක්ද එය වටකරගත් නිල් පැහැති වායු වලාවක්ද ඉන් පිටත එක මත…
තරු පුවත් 