අයිස් වලින් වැසුණු ග්‍රහලොවක් ලෙස සැලකෙන බ්‍රහස්පතිගේ යුරෝපා (Europa) චන්ද්‍රයා ගේ මෙතෙක් ලබාගෙන ඇති සමීපතම ජයාරූප පෙළක් නාසා ආයතනය විසින් එළිදක්වා තිබෙනවා. එම ජයාරූප ලබාගෙන ඇත්තේ ජූනෝ (Juno) චන්ද්‍රිකාව භාවිතයෙනි. ඒ එහි ගමන්මගෙහිදී එම චන්ද්‍රයාට වඩාත්ම ආසන්නයෙන් ගමන්කල මොහොත වන මෙම සැප්තැම්බර් මස 29 වන දිනය. එමන්ම මෙම ජයාරූප 2000 වසරේදී ගැලීලියෝ චන්ද්‍රිකාවෙන් ලබාගත් ජයාරූප…
2022 සැප්තැම්බර් මසදී ක්‍රියාත්මක කිරීමට නියමිතව තිබුණු ලුනා-25 (Luna-25) රුසියානු සඳ මෙහෙයුම 2023 වසරේදී ක්‍රියාත්මක කරන බව රුසියානු අභ්‍යවකාශ ඒජන්සිය විසින් වාර්තා කර තිබෙනවා. මිට LUNA-26 ඔබිටරයට සහ LUNA-27 රෝවරය භාවිත කෙරෙනු ඇත.මෙහෙයුම කල්දැමීමට හේතුව ලෙස ඔවුන් වාර්තා කර ඇත්තේ රෝවරය ගොඩබස්වන යාන්ත්‍රණයේ ඇති වේග සහ දුර මැනගන්නා සංවේදකවල අඩු ක්‍රියාකාරිත්වයක් වාර්තා වීමයි. Luna-25 මෙහෙයුමේදී…
2024 වසරේදී අන්තර්ජාතික අභයකාශ මධ්‍යස්ථානය වෙත “මීරා” (MIRA – Miniaturized in vivo Robotic Assistant) ලෙස හැඳින්වෙන කුඩා රොබෝව ගුවන් ගතකර බව පර්යේෂකයින් විසින් වාර්තා කර තිබෙනවා. ඒ ශුන්‍ය ගුරුත්ව තත්වයන් යටෙතේ දුරස්ථ පාලක ශල්‍යකර්ම සිදුකිරීම පිළිබඳව පර්යේෂණ සිදුකිරීමටයි. මිට මුලික හේතුව ලෙස ඔවුන් දක්වා ඇත්තේ අභ්‍යවකාශයේ පර්යේෂණ වල නියුතු ගගනගාමින්ගේ හදිසි වෛද්‍ය ප්‍රතිකාර සිදුකිරීමට ඇති…
අභ්‍යවකාශ කාලගුණ නිරීක්ෂකයින් අගෝස්තු 27 සහ අගෝස්තු 29 දින අතර ප්‍රබල සූර්ය කුනාටු මාලාවක් නිරීක්ෂණය කර තිබු අතර එවා M8 තත්වයේ පැවති බව ඔවුන් වාර්තා කර තිබෙනවා. M පන්තියේ සූර්ය කුනාටු මධ්‍යස්ථ තත්වයේ සූර්ය කුනාටු ලෙස සැලකේ. නමුත් මෙහි විකිරණ මගින් කෙටි රේඩියෝ තරංග අවහිරවීම් සිදුවියහැකි අතර ගගනගාමින්ට හානිදායක වියහැක. මිට පෙර ආසන්න දිනවලදී සුර්යාගේ…
2014 වසරේ දී NASA ආයතනයේ ගලේක්ස් (GALEX) හෙවත් ගැලැක්සි ක්‍රියාකාරිත්ව නිරීක්ෂකය (Galaxy Evolution Explorer) ලෙස නම්කරන ලද අභ්‍යවකාශ දුරේක්ෂය භාවිතයෙන් පර්යේෂකයින් පිරිසක් විසින් ස්වරුපයෙන් බොහෝ වෙනස් හැඩයක් සහිත වූ ආකාශ වස්තුවක් නිරීක්ෂණය කර තිබුණි. එයින් නිකුත් කල දෘශ්‍ය ආලෝකය බොහෝ අවම මට්ටමක පැවතුනි. මධ්‍යයේ තරකාවක්ද එය වටකරගත් නිල් පැහැති වායු වලාවක්ද ඉන් පිටත එක මත…
චන්ද්‍රා X-Ray දුරේක්ෂය මගින් ලබාගත් අපුරු සිදුවීමක් පිළිබඳව වාර්තාවක් NASA ආයතනයෙන් මේ වනවිට එළිදක්වා තිබෙනවා. ඒ ඇබෙල් 1175 (Abell) නම් වූ ගැලැක්සි පොකුර පිළිබඳවයි. වම්පසට බරව ඇති නිල්පැහැයෙන් විශාල ගැලක්සියේ උණුසුම් වායු වලාවන්ද දකුණු පසට බරව නිල්-සුදු පැහැයෙන් කුඩා ගැලක්සියේ උණුසුම් වායු වලා වන්ද දැකගත හැකිය. මෙහි මැද සුදු පැහැ තිත් දෙකක් ලෙස දැකිය හැකි…
මෙය NASA ආයතනය මගින් නිපදවන ලද කුඩා ප්‍රමාණයේ දුරේක්ෂයකි. විශ්වයේ ඇති කළු කුහර, අධි ක්‍රියාකාරී ගැලැක්සි සහ පුපුරන තාරකා වැනි ඉතා ඉහල ශක්තියකින් යුතු X-Ray විකිරණ නිකුත් කරන වස්තුන් පිළිබඳව පර්යේෂණ කටයුතු සඳහා මෙය 2012 වසරේ ජුනි 13දින අභ්‍යවකාශගත කරනලදී. මෙහි සංවේදන පරාසය කිලෝඉලෙක්ට්‍රෝවෝල්ට් 5 සිට 80 දක්වා සිමාවේ පවතී. මෙහි සලසුමද ඉතා විශේෂිතය. මෙහි…
අන්තර්ජාතික තාරකා විද්‍යා පර්යේෂකයන් පිරිසක් විසින් විශ්වයෙන් නිකුත්වන උදාසීන හයිඩ්‍රජන් වායුන්ගේ දුර්වල සංඥා හඳුනාගැනිමට SKAO (SKA Observatory) ලෙස නව ව්‍යාපෘතියක් ආරම්භකර තිබෙනවා. මේ සඳහා මහද්වීප 4ක් පුරා විහිදුනු රේඩියෝ දුරේක්ෂ 64ක බලය යොදාගැනීමට නියමිතයි. මෙහි නියමු දුරේක්ෂය ලෙස දකුණු අප්‍රිකාවේ පිහිටි තිබෙන මීර්කැට් (MeerKAT) දුරේක්ෂය භාවිත කෙරෙනු ඇත. මෙම පර්යේෂණයේ මූලික අරමුණ වන්නේ විශ්වයේ පරිණාමය,…
මේ සිදුවීම වාර්තා වන්නේ ජුනි මස 8 වන දිනය. මෙහිදී ඉතා කුඩා ප්‍රමාණයේ ග්‍රාහක හෝ අභ්‍යවකාශ කුණු කැබලි (tiny pieces of space debris) කිහිපයක් දුරේක්ෂයේ රන් ආලේපිත පරාවර්තක හා ගැටී ඇතිබවට පර්යේෂකයින් විසින් නිගමනය කර ඇත. නමුත් මෙයින් දුරේක්ෂයේ පර්යේෂණ කටයුතු සදහා කිසිදු බාධාවක් තවමත් ඇතිවී නොමැතිබවත් ඔවුන් වාර්තාකර තිබෙනවා. දුරේක්ෂය අභ්‍යවකාශයට නිරාවරණය කල පසු…
නාසා ආයතන මගින් 2018 වසරේදී අඟහරු මත ගොඩබැස්වූ ඉන්සයිට් (InSight) රෝවරය මේ වනවිට දුවිල්ලෙන් වැසි ගොස් ඇති බවයි වාර්තා වන්නේ. සුර්ය පැනල වල ආධාරයෙන් ඊට අවශ්‍ය බලය උත්පාදනය කරගත් නමුත් මෙම ගැටලුව නිසා එහි ක්‍රියාකාරිත්වයට අවශ්‍ය තරම් ප්‍රමාණවත් බලයක් උත්පාදනය කරගැනීමට නොහැකි තත්වයක් ඇතිවී තිබෙනවා. නසා ආයතනය මේ බව ප්‍රකාශකර සිටියේ අප්‍රේල් මස 24 වන…
තරු පුවත් 