තාරකා විද්‍යාඥයින් විසින් අසල ඇති වාමන මන්දාකිණියක මධ්‍යයේ තරු “උපත ලබා දෙන” කළු කුහරයක් හබල් දුරේක්ෂය විසින් අනාවරණය කොට ගෙන ඇත.තාරකා සහ දූවිලි වලින් සාදන ලද දැවැන්ත මෙම දුවිලි වලාව නාසා විද්‍යාඥයන්ට පෙනෙන්නේ බිලිදෙකූට ජීවය ලබා දෙන “පෙකණි වැලක් ලෙසින්ය.
Henize 2-10 මන්දාකිනියේ ආලෝක වර්ෂ මිලියන 34 ක් පමණ ඈතින් පිහිටි සුපිරි කළු කුහරය එහි මධ්‍යයේ සිට පැයට සැතපුම් මිලියනයක් (කිලෝමීටර් මිලියන 1.6 ක්) පමණ වේගයෙන් අයනීකෘත වායුව ආලෝක වර්ෂ 500 ක් දුරට විහිදුවන අයුරු දැකගත හැකි විය. මෙම වායු ප්‍රවේග කිරළ ඉස්කුරුප්පු වැනි රටාවක් පෙන්නුම් කරනූ ලබයි.
තාරකා ස්කන්ධ කළු කුහරවල ප්‍රමාණයෙන් මිලියන ගණනක සිට බිලියන ගණනක් දක්වා වූ අති දැවැන්ත කළු කුහර මීට පෙර “කොස්මික් පිහාටු ” විහිදුවන අයුරු තාරකා
විද්‍යාඥයන් විසින් දැක ඇති නමුත් මේ වන තෙක් තාරකා විද්‍යාඥයන් සිතුවේ මෙම ජෙට් වායු වාමන මන්දාකිණිවල තරු සෑදීමට උදව් කරනවා වෙනුවට බාධා කරන බවයි.
නාසා හි හබල් අභ්‍යවකාශ දුරේක්ෂය භාවිතයෙන් සිදු කරන ලද මෙම සොයාගැනීම, වාමන මන්දාකිණියක (තරු බිලියන 1ක් හෝ ඊට අඩු මන්දාකිණියක්) කළු කුහරයක් උපදින තරු දුටු පළමු අවස්ථාවයි.
ආලෝක වර්ෂ මිලියන 30ක් පමණ ඈතින්, Henize 2-10 ආසන්නයේ ඇති බැවින්, කළු කුහරය පිටතට ගලා යාමේ රූප සහ වර්ණාවලීක්ෂ සාක්ෂි දෙකම ඉතා පැහැදිලිව ග්‍රහණය කර ගැනීමට හබල් දුරේක්ෂය
සමත් වී ඇත.
කළු කුහර මගින් ඒවායින් පිටවන ජෙට් වායු සාදන්නේ ආලෝකයේ වේගයට ආසන්නව ගමන් කරන දැවෙන ප්ලාස්මා ආකාරයෙන් අභ්‍යවකාශයට නැවත විනිවිද යාමට පෙර අවට ඇති වායු වලාකුළු හෝ තරු වලින් ද්‍රව්‍ය අවශෝෂණය කොට ගැනීමෙනි.
මෙම කළු කුහරය කාලයත් සමඟ සාපේක්ෂව ක්ෂය වි ඇති බැවින්, එය වඩාත් සවිස්තරාත්මකව අධ්‍යයනය කිරීමෙන් විශ්වයේ ඇති විශාල සුපිරි කළු කුහරවල කුඩා මූලාරම්භය සහ ඒවා මෙතරම් විශාල පරිමාණයන් දක්වා පත් වු ක්‍රියාවලීන් තේරුම් ගැනීමට උපකාරී වනු ඇතැයි පර්යේෂකයෝ විශ්වාස කරති. තවද, කළු කුහරයේ අඳුරු අහූමූලු හඳුනා ගැනීමට කණ්ඩායම විසින් දියුණු කරන ලද අධි-විභේදන ක්‍රම වැනි දෑ භාවිතා කිරිමට අපේක්ෂා කරනු ලබයි.
විශ්වයේ පළමු කළු කුහරවල යුගය අපට දැකීමට හැකි වූ දෙයක් නොවේ. එබැවින් එය ඇත්ත වශයෙන්ම තාරකා විද්‍යාඥයන්ට මෙය විශාල ප්‍රශ්නය වී ඇත. ඒවා පැමිණියේ කොහෙන්ද?මෙම ගැටලුවට කොනක් පාදා ගැනිමට මෙම නව සොයා ගැනිමත් සමග තාරකා විද්‍යාඥයන්ට අවස්තාව උදා වී ඇත.
තරු පුවත් 